การจัดทำแผนการจัดประสบการณ์บูรณาการ

การจัดทำแผนการจัดประสบการณ์ สำหรับเด็กก่อนประถมศึกษานั้น จะจัดทำในรูปแบบของการบูรณาการโดยผสมผสานกิจกรรมหลัก 6 กิจกรรม และสอดแทรกเนื้อหาที่ตรงตามความต้องการและความสนใจของเด็กเหมาะสมกับวัยและสอดคล้องกับสภาพแวดล้อม เพื่อให้เด็กได้รับการพัฒนาความพร้อมทั้งด้านร่างกาย อารมณ์-จิตใจ สังคม และสติปัญญา แต่โดยส่วนใหญ่ครูจะจัดกิจกรรมตามแผนจัดประสบการณ์ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ ตลอดจนครูไม่มีความมั่นใจในการพัฒนาแผนการจัดประสบการณ์แบบบูรณาการขึ้นใหม่ ทำให้การจัดประสบการที่เกิดขึ้นจริงไม่สอดคล้องกับสภาพแวดล้อม
มีความมุ่งหมายเพื่อพัฒนาแผนการจัดประสบการณ์แบบบูรณาการ เรื่อง ปลาในลำตะคอง ชั้นอนุบาลปีที่ 2 โรงเรียนประสารวิทยา อำเภอสีคิ้ว สำนักเขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 4 โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการมีขั้นตอนการปฏิบัติ 4 ขั้นตอน คือ ขั้นวางแผน ขั้นปฏิบัติตามแผน ขั้นสังเกต และขั้นสะท้อนผลการปฏิบัติแล้วนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ เพื่อปรับปรุงแก้ไขการจัดประสบการณ์แบบบูรณาการในวงจรต่อไป ซึ่งผู้ร่วมศึกษาค้นคว้าครั้งนี้ ได้แก่ ครูผู้สอนระดับก่อนประถมศึกษา จำนวน 3 คน และนักเรียนระดับชั้นอนุบาลปีที่ 2 โรงเรียนประสารวิทยา ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2526 จำนวน 30 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการค้นคว้า แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ (1) เครื่องมือที่ใช้ในการวัดประสบการณ์ ได้แก่ แผนการจัดประสบการณ์แบบบูรณาการ เรื่อง ปลาในลำตะคอง จำนวน 8 แผน 2 วงจร และสื่อและอุปกรณ์ เป็นสื่อการจัดกิจกรรมที่ใช้ประสบการณ์ (2) เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกการสังเกตพฤติกรรมการจัดประสบการณ์ของครู แบบสัมภาษณ์นักเรียน แบบประเมินพฤติกรรมตามจุดประสงค์ และแบบบันทึกผลการใช้แผนการจัดประสบการณ์
การจัดทำแผนประสบการณ์
การจัดประสบการณ์ให้กับเด็กระดับก่อนประถมศึกษาเก็บการจัดกิจกรรมแบบบูรณาการให้เด็กได้เรียนรู้ผ่านการเล่น และได้รับพัฒนาการทุกๆ ด้าน ทั้งด้าน ร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม และสติปัญญา ดังนั้น ครูจึงต้องรู้จักการวางแผนและวิธีเขียนแผนการจักประสบการณ์เพื่อเป็นแนวทางในการจัดกิจกรรมที่เหมาะสมและนำไปปฏิบัติจริงได้อย่างมีประสิทธิ์ภาพ
จุดประสงค์การเขียนแผนการจัดประสบการณ์
-เพื่อให้ครูวางแผนจัดกิจกรรมร่วมกับเด็กได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้องกับหลักสูตร
-เพื่อให้ครูนำแผนการจัดประสบการณ์ไปใช้ในการจัดประสลการณ์ให้บรรลุผลตามจุดมุ่งหมายที่กำหนดไว้
ขั้นตอนในการจัดทำแผนประสบการณ์
-ศึกษาหลักสูตรก่อนประถมศึกษาและเอกสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องครูต้องศึกษาหลักสูตรอ่านประถม---ศึกษาอย่างละเอียดจนเกิดความเข้าใจว่าจะพัฒนาเด็กอย่างไร
-ศึกษาวิเคราะห์เนื้อหา วางแผนว่าจะสร้างให้เด็กเกิดแนวคิดอะไรและได้ประการณ์
เนื้อหาที่จะนำที่จะไปใช้จัดกิจกรรมสำหรับเด็กอายุ 3-6 ปี กำหนดไว้ 2 ลักษณะดังนี้
ประสบการณ์สำคัญ
เนื้อหาและแนวคิด
วิเคราะห์ความสำพันธ์ของจุดมุ่งหมาย คุณลักษณะของเด็ก 3-6 ปี
การเขียนแผนการจัดประสบการณ์ เนื้อหาและประสบการณ์สำคัญของหลักสูตรและกิจกรรมมี 5 ขั้นตอน คือ
ขั้นที่ 1 เลือกหัวข้อเรื่อง
ขั้นที่ 2 ระดมความคิดจากเด็กเกี่ยวกับหัวข้อเรื่องที่เด็กสนใจ
ขั้นที่ 3 วางแผนกิจกรรม
ขั้นที่ 4 แยกกิจกรรมตามพัฒนาการแต่ละด้าน
ขั้นที่ 5 จัดกิจกรรมลงตาราง
การพัฒนาแผนการจัดการประสบการณ์แบบบูรณาการ เรื่องปลาในลำตะคอง
ผลการศึกษา พบว่าการจัดประสบการณ์แบบบูรณาการ เรื่อง ปลาในลำตะคองชั้นอนุบาลปีที่ 2 ที่ผ่านการประเมินคุณภาพของแผนการจัดประสบการณ์โดยผู้เชี่ยวชาญนั้นมีคุณภาพอยู่ในระดับที่เหมาะสมมาก ซึ่งเป็นแผนการจัดประสบการณ์ แบบบูรณาการที่มีประสิทธิภาพสามารถพัฒนานักเรียนให้มีพัฒนาการด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม และสติปัญญาดีขึ้นตามลำดับ และนักเรียนมีพฤติกรรมบรรลุตามจุดประสงค์ การเรียนรู้ที่ตั้งไว้ในระดับดี และดีมาก
จากการที่นักเรียนได้รับการจัดประสบการณ์แผนการจัดการแบบบูรณาการ เรื่องปลาในลำตะคอง ซึ่งเป็นวิธีการจัดกิจกรรมแบบบูรณาการที่บูรณาการทั้งเนื้อหา และบูรณาการกิจกรรมหลักที่นักเรียนควรได้รับในแต่ละวัน ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้ผ่านการเล่น ได้ลงมือปฏิบัติจริงหาคำตอบด้วยตัวเองทำให้พัฒนาการทั้งด้านอารมณ์ –จิตใจ สังคม และสติปัญญาของนักเรียนพัฒนาดียิ่งขึ้น

แหล่งที่มา : นางสาวปิยะนาถ ด่านกุล. การพัฒนาแผนการจัดประสบการณ์แบบบูรณาการ เรื่อง ปลาในลำตะคองชั้นอนุบาลปีที่2 โรงเรียนประสารวิทยา อำเภอสีคิ้ว สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 4.ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน.มหาวิทยาลัยมหาสารคาม,2547.